امامزاده ابوجواب بابلسر؛ امامزاده‌ای که دریا شهادت ماهیتش را داد + عکس
*گزارش ازحمیدرضا گل محمدی
کانون خبرنگاران نبأ: بعد از آنکه حکام ظالم وقت، برادر امام رضا(ع) را به شهادت می‌رسانند، سر امامزاده را به ساحل دریا پرتاپ می‌کنند. مردم بدن امامزاده را بعدها پیدا کرده و در مکان فعلی دفن می‌کنند و پس از مدتی که دریا، سر امامزاده را به ساحل پس می‌دهد پی به ماهیت اصلی بدن دفن شده می‌برند.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، شهرستان بابلسر که در قدیم‌الایام به خاطر وجود مقدس امامزاده ابراهیم «ابوجواب» مشهدسر گفته می‌شد به خاطر وجود این امامزاده یکی از شهرستان‌های زیارتی و سیاحتی استان مازندران است که همه ساله در ایام نوروز و تعطیلات تابستانی تعداد بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی را به خود جذب می‌کند.
شهرستان بابلسر با استناد به منابع معتبر تاریخی مشهد سر نام داشته است و پیدایش آن کمی به قبل از قاجار بر می‌گردد و وجه تسمیه آن به مناسبت مدفن یکی از اعاظم و اکابر علما که منتسب به ارقاب‌الامم ثامن‌الا ئمه، حضرت امام رضا(ع) در مکان معینی از شهر بابلسر که زیارتگاه خاص و عام است و بقعه مجللی مهیا که در اذهان عامه از آن به دارالمومنین تعبیر میشود.
این شهرستان به استناد سفر نامه ملگونف روسی به سواحل جنوبی دریای خزر«ص 114» نقل شده است « مشهد سر در غربی بابل رود است و از ساحل دریا یک ورست فاصله دارد و خانه‌ها اکثرا در جنگل ساخته شده است و 230 خانوار است».
طبق سفرنامه مازندران استرآباد رابینو صفحه 84 آمده است: «مشهدسر در حدود 12 میلی (20 کیلو متری) شمال غربی بار فروش (بابل فعلی) واقع است. بین مشهدسر و دریا در طرف راست رودخانه یک رشته تپه‌های شنی هست که بر آن فانوس دریایی ساخته‌اند».
این شهرستان از سال 1311 از مشهد سر به بابلسر تغیر پیدا کرد. از اقوام مختلف و کتب مستند در باره وجه تسمیه مشهدسر سه روایت است که به شرح آن پرداخته میشود.
امامزاده ابوجواب بابلسر؛ امامزاده‌ای که دریا شهادت ماهیتش را داد + عکس
کانون خبرنگاران نبأ: بعد از آنکه حکام ظالم وقت، برادر امام رضا(ع) را به شهادت می‌رسانند، سر امامزاده را به ساحل دریا پرتاپ می‌کنند. مردم بدن امامزاده را بعدها پیدا کرده و در مکان فعلی دفن می‌کنند و پس از مدتی که دریا، سر امامزاده را به ساحل پس می‌دهد پی به ماهیت اصلی بدن دفن شده می‌برند.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، شهرستان بابلسر که در قدیم‌الایام به خاطر وجود مقدس امامزاده ابراهیم «ابوجواب» مشهدسر گفته می‌شد به خاطر وجود این امامزاده یکی از شهرستان‌های زیارتی و سیاحتی استان مازندران است که همه ساله در ایام نوروز و تعطیلات تابستانی تعداد بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی را به خود جذب می‌کند.
شهرستان بابلسر با استناد به منابع معتبر تاریخی مشهد سر نام داشته است و پیدایش آن کمی به قبل از قاجار بر می‌گردد و وجه تسمیه آن به مناسبت مدفن یکی از اعاظم و اکابر علما که منتسب به ارقاب‌الامم ثامن‌الا ئمه، حضرت امام رضا(ع) در مکان معینی از شهر بابلسر که زیارتگاه خاص و عام است و بقعه مجللی مهیا که در اذهان عامه از آن به دارالمومنین تعبیر میشود.
این شهرستان به استناد سفر نامه ملگونف روسی به سواحل جنوبی دریای خزر«ص 114» نقل شده است « مشهد سر در غربی بابل رود است و از ساحل دریا یک ورست فاصله دارد و خانه‌ها اکثرا در جنگل ساخته شده است و 230 خانوار است».
طبق سفرنامه مازندران استرآباد رابینو صفحه 84 آمده است: «مشهدسر در حدود 12 میلی (20 کیلو متری) شمال غربی بار فروش (بابل فعلی) واقع است. بین مشهدسر و دریا در طرف راست رودخانه یک رشته تپه‌های شنی هست که بر آن فانوس دریایی ساخته‌اند».
این شهرستان از سال 1311 از مشهد سر به بابلسر تغیر پیدا کرد. از اقوام مختلف و کتب مستند در باره وجه تسمیه مشهدسر سه روایت است که به شرح آن پرداخته میشود.
وجه تسیمه مشهد سر
به نقل از مرحوم حجت‌الاسلام روح الهی، تولیت سابق امامزاده ابراهیم آمده است که این امامزاده ابراهیم ابوجواب بر علیه حکام فاسق و فاجر وقت شوریده و مردم را علیه بیدادگری‌ها و ستم جباران وقت فرا خوانده است، لذا به همین خاطر موجب غضب و خشم حکم فرمایان و سلاطین جور قرار گرفته و در نهایت چون جدش به خیل یکی دیگر از شهدا و سرداران عزت و شرف پیوست.
آمده است که حکام وقت امامزاده را در همین مکان فعلی به شهادت رسانده، بدن را در این مکان رها کرده و سر امامزاده را به ساحل دریا برده و به دریا پرتاپ کردند.
پس از گذشت مدتی مردم بدن امامزاده را پیدا کرده و در همین مکان دفن کردند و از ماهیت آن خبر نداشتند، پس از مدتی دریا، سر امامزاده را به ساحل پس می‌دهد و مردم با مشاهده آن پی به ماهیت اصلی بدن دفن شده می‌برند و سر را نیز در کنار بدن دفن می‌کنند، از این روز به بعد به خاطر اینکه سر شهادت داد که متعلق به بدن دفن شده است این منطقه مشهد سر نام گرفت.
به استناد کتاب تاریخ طبرستان (ص360) این قریه را مشهد سبز نامیده‌اند. در کتاب سفرنامه ناصرالدین‌شاه آمده است که امامزاده ابراهیم برادر امام ثامن‌الائمه امام رضا(ع) است، از قرار گفتند در مدفن امامزاده ابراهیم(ع) اختلاف است، من جمله اعتقاد جمعی این است که این نقطه و بقعه مدفن سر امامزاده است و جسد مبارکش در قریه ناجر کجور (توابع آمل) مدفون است.
عده‌ای نیز می‌گویند که پیکر این عارف سالک در مشهد دفن شده است و سر آن حضرت که دارای شجره نامه موثق است به بابلسر انتقال و در محل کنونی بقع دفن شده است.
محل استقرار بنا، بانی و شجره‌نامه
در سفرنامه ملگونوف به سواحل جنوبی دریای خزر آمده است: «بلوک مشهد سر امامزاده داشت به "ابراهیم ابوجواب بن موسی " این بلوک مشهدسر را مشهد سبز هم گفتندی که سیدشمسالدین بابلکانی ساخت (842 ه.ج = 1437 م که در کتیبه بالای در آمده است».
در سفرنامه مازندران و استرآباد، اثر رابینو (ص 84) نیز آمده است که مشهدسر یعنی مزار شهید و او امامزاده ابوجواب است. ابوجواب یعنی کسی که اجابت می‌کند. بنای امامزاده در مشرق آن محل واقع و بر طبق معمول مشتمل بر برجی گرد و با بام مخروطی شکل در محوطه‌ای که پر از درخت نارنج و پرتقال است، در آن بنا چهار در چوبی منقوش است که هر کدام کتیبه‌ای دارد و در شرق آن بنای قدیمی تقریبا ویرانه‌ای وجود دارد.
نکته اینکه نوشته‌های رابینو در رابطه با برج امامزاده صادق نیست و برج و بام آن از هرم هشت ضلعی تشکیل شده است.
ملگونف روسی در سفرنامه‌اش آورده است که «محلی که بقعه و امامزاده در آنجا قرار دارد، باتلاقی است و در مواقع بارندگی دریاچه بزرگی بوجود می‌آید که برای رفتن به امامزاده و بقعه فقط می‌توان از برکه‌ای که بلندتر است استفاده کرد و در این محل هیچ ساختمانی وجود ندارد».
در کتاب امامزاده‌های مازندران نوشته عباس شایان آمده است که «این بقعه در یک کیلومتری جنوب شرقی شهرستان بابلسر یا مشهد سر سابق قرار دارد».
در زمان قدیم مرسوم بوده است که تازه دامادها قبل از مراسم عروسی در غروب آن روز با دوستان خود به این امامزاده می‌آمدند و به زیارت می‌پرداختند و عکسی از آخرین لحظه‌های تجرد خود به یادگار می‌انداختند تا بعد از ازدواج با نظاره‌ای بر عکس تجدید خاطره‌ای به دوران تجرد خود داشته باشند.
اهالی منطقه معمولا در ایام عزاداری و اعیاد دینی و مذهبی از قبیل رحلت پیامر اکرم(ص)، شهادت ائمه اطهار(ع)، عید فطر و قربان در این امامزاده حضور پیدا می‌کنند و با توجه به مناسبت ایام به مراسم مرسوم آن روز می‌پردازند.
بنای تاریخی امامزاده ابراهیم در گورستان عمومی شهر واقع شده و از نظر دارا بودن درب‌های نفیس چوبی و کند کاری شده که ازچوب صندل است و صندوق چوبین و کتیبه‌های متعدد شهرت دارد. این بنا به سال 841 هجری قمری به فرمان سیده بی‌بی خاتون، همسر سلطان امیر سید «شمس الدین بابلکانی» از امرای دوره تیموری ساخته شده است.
تعداد درب‌های بقعه امامزاده
تعداد درب‌های بقعه امامزاده به استناد سفرنامه مازندران و استر آباد و رابینو و چندین کتاب دیگر در آن بنا چها ر درب چوبی منقوش دولنگه است که هرکدام کتیبه‌ای دارد.
درب شرقی که به دستور سید «عزیزالدین شمس الدین بابلکانی» ساخته شده است و کاری از استاد «محمد نجار» فرزند استاد «علی رازی» تاریخ آن محرم 841 هجری قمری بوده است.
درب جنوبی منسوب به بی بی « فضه خاتون» دختر امیر «سعید» و نجار آن «حسن بن استاد بایزید» به تاریخ 905 هجری قمری است.
درب غربی به امر «سیدشمسالدین» فرزند «سیدعبدالعزیزبابلکانی» ساخته شده است و نجار آن استاد « محمد» فرزند استاد «علی رازی» به تاریخ 858 هجری قمری جمادی الاول «این درب به علت کوچک بودن برداشته شده است و درب دیگری که بزرگتر است جهت عبور و مرور راحت‌تر زائران تعبیه شده است و در انبار از آن مراقبت میشود.
درب شمالی به دستور «شمس‌الدین» فرزند سید «عبدالعزیز بابلکانی» ساخته شده است و استاد‌کار آن استاد «محمد نجار» فرزند استاد «علی رازی» است که در تاریخ ذی‌الحجه857 هجری قمری آن را بنا کرده است، این درب دارای منبت‌کاری و گره‌چینی است. درب‌های ساخته شده از چوب صندل است که چوبی سخت، محکم و مقاوم در مقابل موریانه‌زدگی است.
در سفرنامه ملگونف روسی که درسال‌های (1858) و (1860) به سواحل جنوبی دریای خزر آمده است در رابطه با مکان این امامزاده می‌آورد: «محلی که امامزاده و بقعه قرار دارند باتلاقی است و در مواقع بارندگی، دریاچه بزرگی بوجود می‌آید که برای رفتن به امامزاده و بقعه فقط می‌توان از برکه‌ای که بلندتر است استفاده کرد. در این محل هیچ ساختمان دیگری وجود ندارد و محلی‌ها به اینجا بیشتر برای شکار می‌آیند.»
نمای قدیم امامزاده به استناد سفرنامه «ملگونف» روسی و کتاب سفرنامه مازندران و استرآباد آمده است که بقعه از برجی بلندی است که از گنبد هرمی شکل هشت ضلعی منظمی برخوردار است و دو بنای قدیمی که درشرق و غرب آن بوده تشکیل شده است و داخل امامزاده در سطح بالای آن گچ‌بری و مقرنس‌کاری زیبایی با قرینه‌سازی در دور تا دور سقف و درقسمت پایین آن کاشیکاری رنگی بوده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی جهت ترمیم آن به علت مخروبه شدن دو بنای شرقی و غربی بقعه، دو قسمت تخریب و در پیرامون برج بقعه بنای وسیع‌تری ساخته شده است و از حالت قدیمی خود تغییر یافت که هم‌اکنون فضای بالایی داخل امامزاده آینه‌کاری شده است و یک ضریح فلزی از جنس فولاد در سال 45 توسط یکی از اساتید اصفهانی ساخته شده و در داخل بقعه تعبیه شده است و ضریح چوبی که هم‌زمان با درب‌ها ساخته شده است و از چوب صندل و منبت‌کاری شده و آیاتی از قرآن نیز بر روی آن حک شده است.
در حال حاضر مراجعان جهت زیارت از دو قسمت ورود زنانه و مردانه مراجعه می‌کنند. در فضای بیرونی بقعه درختان نارنج چندین ساله فضای سبز ی را ایجاد کرده است و در دور تا دور بقعه قبور اموات مردم این شهر قرار دارد که بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران در قسمت شمال غربی امامزاده گلستان شهدای بابلسر آرامگاه ابدی شهدای انقلاب و جنگ تحمیلی قرار گرفته است. در قسمت غربی محوطه این امامزاده بنایی دو طبقه جهت پذیرش گردشگرانی که جهت زیارت این امامزاده مراجعه می‌کنند تعبیه شده است تا اینکه در طول اقامت خود از این بنا استفاده شود.
*گزارش از حمیدرضا گل‌محمدی
خش بیمونین به امه وبلاگ